ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

 Κανόνες για γονείς

Ένας από τους πιο δύσκολους ρόλους που μπορεί να έχει κάποιος στη ζωή του είναι αυτός του γονέα

Κανόνες συμπεριφοράς για γονείς

• Η αγάπη δεν είναι αρκετή. Οπωσδήποτε είναι απαραίτητη αλλά πολύ σημαντικό είναι είναι επίσης, να αποκτήσουν πειθαρχία, αυτοπειθαρχία, την ικανότητα να διατηρούν υγιείς σχέσεις, υγιεινό τρόπο ζωής, να έχουν ενδιαφέροντα, εκπαίδευση, διευρυμένο νου, την ικανότητα να σκέπτονται αυτόνομα, την ικανότητα να διαχειρίζονται σωστά τα χρήματα τους, την ικανότητα να υπερασπίζονται τον εαυτό τους, την ικανότητα για μάθηση.
• Κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Δεν είναι δυνατόν να δοθούν οι ίδιες οδηγίες σε όλα τα παιδιά αφού οι οδηγίες θα εξαρτηθούν από την προσωπικότητα του κάθε παιδιού ξεχωριστά αλλά και τις εκάστοτε συνθήκες. Θα πρέπει να αναρωτηθείτε τι έχει ανάγκη το κάθε παιδί, συζητήστε μαζί του και προσαρμόστε τον τρόπο αντιμετώπισης στην προσωπικότητα του.
• Να χαμογελάτε στα παιδιά σας και να τους δείχνετε τη χαρά σας όταν τα βλέπετε. Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά να σας βλέπουν να χαμογελάτε όταν γυρίζουν από το σχολείο. Είναι μια μικρή κίνηση αλλά τόσο σημαντική με την οποία θα ξέρουν ότι τα αγαπάτε.
• Θα πρέπει να τα σέβεστε τα παιδιά σας και να τους μιλάτε με σεβασμό. Εάν συνεχώς τα διατάζετε δεν θα πρέπει να διαμαρτύρεστε που δεν τα ακούτε να λένε «ευχαριστώ» και «παρακαλώ». Τα παιδιά δεν θα σας σεβαστούν εάν δεν τα σεβαστείτε πρώτα εσείς. Χρειάζεται να είστε ειλικρινής μαζί τους, να τηρείτε τις υποσχέσεις σας και να μην μιλάτε άσχημα εάν δεν θέλετε να μιλούν και αυτά άσχημα. Όταν δεν ακολουθείτε τα παραπάνω, τα παιδιά σας λαμβάνουν το μήνυμα ότι είναι λιγότερο σημαντικά για εσάς από τους άλλους ανθρώπους. Επιπλέον, θα ακολουθήσουν το δικό σας παράδειγμα και κατά αυτόν τον τρόπο πιθανόν να λένε ψέματα, να μην τηρούν τις υποσχέσεις τους και να μην σέβονται τους ανθρώπους που είναι κοντά τους.
• Να απολαμβάνετε την παρέα των παιδιών σας. Είναι πολύ σημαντικό να παίζετε μαζί τους και να θεωρείτε τον χρόνο που περνάτε μαζί τους πολύτιμο. Χρειάζεται να είναι για εσάς σημαντική προτεραιότητα το να αφιερώσετε ποιοτικό χρόνο  με την ενεργή συμμετοχή σας στις δραστηριότητές τους αλλά και την ουσιαστική συζήτηση για θέματα που τα απασχολούν.
• Δεν χρειάζεται αν είναι όλα πάντα τακτοποιημένα στο σπίτι. Αφήστε τα να φερθούν σαν ευτυχισμένα, ήρεμα παιδιά που θα παίξουν ανέμελα και ας λερωθούν. Τα πράγματα τους μπορούν να τα τακτοποιήσουν και μετά το παιχνίδι.
• Αφήστε να μάθουν από τα λάθη τους. Χρειάζεται να αφήσουμε τα παιδιά να μάθουν από τα λάθη τους. Εάν δεν πάρουν ποτέ από μόνα τους κάποιο ρίσκο δεν θα μάθουν ποτέ. Εάν πάντα λειτουργείτε έχοντας κατά νου ότι θα συμβούν τα χειρότερα δεν θα τα αφήσετε να κάνουν τίποτα, δεν θα μάθουν και όταν φθάσει η ώρα να ζήσουν μόνα τους δεν θα έχουν τα απαραίτητα εφόδια.
• Μην μεταδίδετε τις δικές σας ανασφάλειας στα παιδιά. Κάντε τα να νιώθουν ασφαλή ενθαρρύνοντας τα ακόμη και όταν εσείς ανησυχείτε. Είναι πολύ καλύτερο να συζητήσετε για τους φόβους σας με έναν άλλο ενήλικα όπως με τον σύντροφο σας ή με τους γονείς σας. Όταν φεύγουν με το να τους λέτε να προσέχουν περνάτε έμμεσα το μήνυμα ότι δεν τα εμπιστεύεστε και αυτά αρχίζουν να πιστεύουν ότι κάτι δεν θα πάει καλά. Είναι καλύτερο να τους ευχηθείτε να περάσουν όμορφα.
• Δείτε τα πράγματα από την πλευρά τους, όταν πιστεύουν ότι παραβλέπουμε αυτά που τα απασχολούν η συμπεριφορά τους γίνεται ανησυχητική. Συζητήστε μαζί τους για τις εναλλακτικές, δώστε επιχειρήματα και βρείτε λύσεις.
• Μην ανταγωνίζεστε τα παιδιά σας ή τους άλλους γονείς. Οι ανταγωνιστικοί γονείς σπάνια έχουν φίλους και συνήθως έχουν πιεσμένα παιδιά από τις προσδοκίες που τρέφουν για αυτά. Τα παιδιά αυτών των γονιών νιώθουν ότι μόνο αν τα πηγαίνουν καλύτερα από τα άλλα παιδιά θα τα εκτιμήσουν οι γονείς τους με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να διατηρήσουν φιλίες αλλά ακόμη και μια καλή σχέση με τα αδέλφια τους. Την επόμενη φορά που θα συναντήσετε ανταγωνιστικούς γονείς να θυμάστε ότι η συμπεριφορά τους οφείλεται στην ανασφάλεια που οι ίδιοι νιώθουν για τις ικανότητες τους σαν γονείς. Έχουν ανάγκη να μειώσουν εσάς ώστε να νιώσουν καλύτερα.

Κανόνες καθημερινότητας για γονείς:

• Δώστε πρωτοβουλίες στα παιδιά. Τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν από μικρή ηλικία πώς να αποφασίζουν για τον εαυτό τους. Χρειάζεται να διαπιστώσουν ότι υπάρχουν συνέπειες για τις λανθασμένες αποφάσεις και είναι σημαντικό να το μάθουν νωρίς ώστε να είναι και πιο ασήμαντα τα λάθη. Αφήστε τα να επιλέξουν τι θα φορέσουν, να αναλάβουν τη μελέτη των μαθημάτων τους. Φυσικά θα τα συμβουλεύετε όταν το ζητούν χωρίς όμως να επιβάλλεστε. Μέχρι τα δεκαοκτώ τους χρόνια πρέπει να είναι ικανά να προσέχουν τον εαυτό τους. Οπωσδήποτε μέχρι τότε είναι απαραίτητο να έχουν μάθει πώς να διαχειρίζονται τα χρήματα τους το οποίο μπορεί να γίνει εάν τους δίνετε ένα χαρτζιλίκι κάθε εβδομάδα και έχουν την ευθύνη για τη διαχείριση αυτού.
• Μάθετε στο παιδί να σκέπτεται. Όταν το παιδί σας διαφωνεί μαζί σας μπορεί να είναι ενοχλητικό όμως τουλάχιστον φαίνεται ότι σκέπτεται ανεξάρτητα. Ο βασικός τρόπος να διδάξετε στα παιδιά να σκέπτονται είναι να τους κάνετε ερωτήσεις και να συζητάτε μαζί τους.
• Χρησιμοποιήστε την επιβράβευση με σοφία. Είναι σημαντικό να επιβραβεύετε τα παιδιά για την προσπάθεια που καταβάλλουν και όχι αποκλειστικά για το αποτέλεσμα. Μην ξεχνάτε να τα επιβραβεύετε όχι μόνο για επιδόσεις στο σχολείο αλλά και για τη σωστή τους συμπεριφορά. Αυτό θα τους δώσει το κίνητρο να συμπεριφέρονται σωστά πιο συχνά.
• Τα όρια είναι απαραίτητα. Να είστε σαφείς όταν εξηγείτε στα παιδιά τι επιτρέπεται και τι όχι. Συχνά θα δοκιμάσουν να ξεπεράσουν τα όρια για να δουν εάν έχουν αλλάξει και τότε η δική σας δουλειά είναι να δείξετε ότι είναι σταθερά. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ασφάλεια και σταθερότητα και για αυτό το λόγο υπάρχουν τα όρια. Επίσης είναι απαραίτητα τα όρια γιατί έτσι καταλαβαίνουν ότι νοιάζεστε για αυτά. Πώς θα καταλάβουν ότι νοιάζεστε εάν μπορούν να κάνουν ο’τι θέλουν;
• Τα παιδιά θα αντιγράψουν τη δική σας συμπεριφορά. Εάν τους φωνάζετε θα φωνάξουν σε εσάς, εάν τα χτυπάτε θα χτυπήσουν και αυτά (εσάς ή και άλλα παιδιά), εάν μιλάτε άσχημα θα μιλήσουν με τον ίδιο τρόπο, εάν είστε αγχώδεις θα είναι και αυτά.
• Διδάξτε στο παιδί σας πώς να έχει μια υγιή στάση απέναντι στο φαγητό. Δεν θα τα βοηθήσει στον έλεγχο του βάρους τους αργότερα το να επιβάλλετε να τελειώσουν όλο το φαγητό στο πιάτο. Επίσης δεν τα βοηθά η επιβράβευση μετά το φαγητό με κάποιο γλυκό (περνά το μήνυμα ότι μόνο το γλυκό αξίζει) αλλά και γενικά η επιβράβευση για π.χ. καλή συμπεριφορά με γλυκό. Πιθανόν να σκέπτονται ως ενήλικες ότι όταν είναι στεναχωρημένοι εάν φάνε κάτι γλυκό θα νιώσουν καλύτερα.
• Επικοινωνήστε με το παιδί σας, εξηγείτε τι κάνετε μαζί. Μην ξεχνάτε να ενημερώνετε για το πού πηγαίνετε, τι θα κάνετε εκεί ή για το ποιος θα σας επισκεφθεί. Επίσης μην ξεχνάτε να ζητάτε τη γνώμη του παιδιού για τα ζητήματα που απασχολούν την οικογένεια όπως π.χ. μια μετακόμιση.
  Δίνετε σαφείς στόχους. Τι ακριβώς εννοείτε όταν λέτε στα παιδιά σας να τακτοποιήσουν το δωμάτιο τους ή όταν τους λέτε να μην βλέπουν πολύ ώρα τηλεόραση;
• Μην γκρινιάζετε. Έχει διαπιστωθεί ότι όταν γκρινιάζουμε είναι λιγότερες οι πιθανότητες να ακουστούν τα παράπονα μας. Ειδικά όταν χρησιμοποιείτε χαρακτηρισμούς όπως ‘ποτέ δεν τακτοποιείς το δωμάτιο σου, είσαι τεμπέλης’ γίνεται ετικετοποίηση του παιδιού με αποτέλεσμα να το βαραίνει η ετικέτα του τεμπέλη. Το παιδί από εκεί και πέρα αρχίζει να πιστεύει αυτό που λέτε και να συμπεριφέρεται όντως σαν τεμπέλης. ‘Αφού το λένε οι γονείς μου δίκιο θα έχουν, δεν θα τους αμφισβητήσω’ είναι η υποσυνείδητη σκέψη που ενδεχομένως κάνει το παιδί. Είναι προτιμότερο να πάρετε τα παιχνίδια των παιδιών εάν δεν τα μαζεύουν και να τα επιστρέψετε όταν πλέον έχουν εξοικειωθεί με την τακτοποίηση των παιχνιδιών παρά να τσακώνεστε και να φωνάζετε για αυτό το λόγο.

Κανόνες πειθαρχίας για γονείς:

• Oι γονείς χρειάζεται να συμφωνούν. Όταν φαίνεται ότι οι γονείς δεν συμφωνούν μεταξύ τους σε ‘ο,τι αφορά τη διαπαιδαγώγηση του παιδιού, το παιδί μπερδεύεται, υπονομεύεται η αξιοπιστία των γονέων και χάνεται ο σεβασμός στα όρια που έχετε προσπαθήσει να τηρούνται. Το ίδιο βέβαια ισχύει για όλους όσους φροντίζουν τα παιδιά όπως ο παππούς και η γιαγιά. Αν θέλετε να αισθάνεται ασφαλές το παιδί χρειάζεται να υποστηρίζετε ο ένας τον άλλον στις οδηγίες που δίνετε στο παιδί. Θα είναι πιο ευτυχισμένο, θα νιώθει πιο ασφαλές, θα αισθάνεται ότι είναι σαφή τα όρια, θα αγαπά και θα σέβεται και τους δύο γονείς.

• Η επιβράβευση είναι πιο αποτελεσματική από την τιμωρία. Μην ξεχνάτε να επιβραβεύεται τα παιδιά με ένα μπράβο όταν βλέπετε ότι συμπεριφέρονται σωστά, ότι έχουν τακτοποιήσει το δωμάτιο τους χωρίς να το έχετε ζητήσει. Για παράδειγμα πείτε τους ότι εάν φερθούν σωστά στην παιδική χαρά θα ξαναπάτε αύριο παρόλο που δεν το είχατε προγραμματίσει.
• Είναι απαραίτητη η σταθερότητα στη στάση των γονέων. Χρειάζεται να είναι σαφές στα παιδιά το τι είναι επιτρεπτό και τι όχι. Θα προκληθεί μεγάλη σύγχυση στα παιδιά εάν άλλες φορές επιτρέπεται κάτι και άλλες όχι. Όταν δεν είναι σταθεροί οι κανόνες τα παιδιά δεν ξέρουν πώς ακριβώς να συμπεριφερθούν, νιώθουν ανασφαλή και πιθανόν ότι είναι αδιάφορα για τους γονείς τους.
• Χαρακτηρίζουμε τη συμπεριφορά, όχι το παιδί. Τη στιγμή που θα χαρακτηρίσετε ένα παιδί ως ‘κακό’ ή ‘χοντρό’ το παιδί θα πιστέψει αυτό που λέτε οδηγώντας το παιδί στην υιοθέτηση συμπεριφορών που συνάδουν με αυτόν τον χαρακτηρισμό. Εξάλλου σκέπτεται ‘για να το λένε οι γονείς μου έτσι θα είναι, δεν μπορώ να τους αμφισβητήσω και θα φερθώ σύμφωνα με αυτό που με χαρακτηρίζουν’. Βέβαια η διαδικασία αυτής της σκέψης είναι υποσυνείδητη. Μπορείτε π.χ. να πείτε στο παιδί ‘αυτή η συμπεριφορά είναι εγωιστική’.
• Το παιδί δεν λαμβάνει υπόψη του αυτά που ακούει όταν άλλα λέμε και άλλα πράττουμε. Για να μπορούμε να περιμένουμε από το παιδί να φερθεί όπως του λέμε να φερθεί θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να είμαστε το καλό παράδειγμα στην πράξη. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι υπονομεύουμε την αξιοπιστία αυτών που λέμε όταν προειδοποιούμε το παιδί για κάποια συνέπεια των πράξεων του και στο τέλος ακυρώνουμε εμείς οι ίδιοι τις συνέπειες. Αν για παράδειγμα προειδοποιήσουμε το παιδί ότι αν δεν μαζέψει τα παιχνίδια δεν θα πάμε στο πάρκο και στη συνέχεια παρόλο που δεν τα μάζεψε πάμε στο πάρκο, πλέον η αξιοπιστία αυτών που λέμε κλονίζεται. Επιπλέον, στο προηγούμενο παράδειγμα θα είναι σαν αν έχουμε επιβραβεύσει το παιδί που δεν μάζεψε τα παιχνίδια. Από αυτό το σημείο και μετά θα είναι πολύ πιθανό ότι το παιδί θα συμπεριφέρεται εκτός ελέγχου.
• Προσοχή στις αντιδράσεις θυμού. Με το να φωνάζετε, να μιλάτε άσχημα ή να χτυπάτε όταν θυμώνετε με τα παιδιά τους περνάτε το μήνυμα ότι επιτρέπεται που και που να φωνάζεις, να μιλάς άσχημα, να χτυπάς και γενικά να χάνεις τον έλεγχο όταν θες να λύσεις τις διαφορές σου με κάποιον. Είναι γεγονός ότι το ξύλο δεν βοηθά σε τίποτα, τραυματίζει το παιδί, γεννά αρνητικά συναισθήματα στο παιδί, δημιουργεί προβλήματα στον ψυχικό του κόσμο και στις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά. Εάν νιώθετε ότι χάνετε τον έλεγχο είναι προτιμότερο να κάνετε ένα διάλειμμα μέχρι να ηρεμήσετε. Μέχρι να γυρίσετε θα έχουν ηρεμήσει και αυτά.
• Χρειάζεται να ζητάμε συγνώμη. Τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν ότι είναι φυσιολογικό όλοι μας να κάνουμε λάθη και ότι κανένας δεν είναι τέλειος. Αν δώσετε αυτό το μάθημα στα παιδιά θα βοηθήσετε στο να έχετε πιο αρμονική σχέση αλλά θα βοηθήσετε και αυτά στο να διατηρούν πιο υγιείς σχέσεις.
• Μετά από μια φασαρία δεχθείτε το παιδί, δείξτε του ότι το αγαπάτε. Δεχθείτε τη συγγνώμη του παιδιού και ότι εκτιμάτε την αναγνώριση από αυτό ότι έκανε λάθος. Εάν νιώθετε ότι θέλετε να συζητήσετε περισσότερο για το περιστατικό περιμένετε μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως η σταθερότητα στη σχέση και μέχρι να έχετε ηρεμήσει και οι δύο. Αυτές τις συζητήσεις χρειάζεται να τις κάνετε όταν είστε μόνοι σας και όχι μπροστά σε συγγενείς ή φίλους.
• Δίνετε στα παιδιά το δικαίωμα να εκφράσουν τα συναισθήματα τους. Έχουν το δικαίωμα και είναι απόλυτα υγιές να θυμώσουν και να κλάψουν. Σαφώς χρειάζεται να μάθουν ότι ενώ μπορούν να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους δεν μπορούν να φερθούν βίαια ή να μιλούν άσχημα. Εάν απαγορεύεται να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους θα δυσκολεύονται να το κάνουν και ως ενήλικες με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πολλά προβλήματα στις σχέσεις τους. Όταν ένας άνθρωπος δεν έχει μάθει να εκφράζει τη δυσαρέσκεια του την κλείνει μέσα του δημιουργώντας ψυχολογικά ή και σωματικά προβλήματα στον εαυτό του και αφήνοντας άλυτα ζητήματα στις στενές του σχέσεις.

Κανόνες προσωπικότητας για γονείς:

• Βρείτε τα κίνητρα που θα ενεργοποιήσουν το παιδί σας.
• Βρείτε κάτι στο οποίο το παιδί σας έχει ταλέντο και διαβεβαιώστε ότι το γνωρίζει.
• Μάθετε να εκτιμάτε τα χαρακτηριστικά του παιδιού που σας θυμίζουν τη μητέρα/πεθερά σας ή τον πατέρα/πεθερό ή τον σύντροφο σας.
• Προσπαθήστε να εντοπίσετε τα χαρακτηριστικά που έχει ‘κληρονομήσει’ από εσάς.
• Να θυμάστε ότι το κάθε παιδί είναι ένας ξεχωριστός άνθρωπος με δική του προσωπικότητα.
• Αφήστε τα να είναι καλύτεροι από εσάς.
• -Αυτά για τα οποία τα επιβραβεύετε τους δείχνουν τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή.
• Μην μεταδίδετε τους φόβους και τις ανασφάλειες σας στα παιδιά.
• Να θυμάστε ότι εάν δεν σας αρέσει κάτι πάνω σας και το λέτε, όταν θα μεγαλώσει το παιδί θα βιώνει την ίδια ανασφάλεια (εφόσον σας έχει μοιάσει).
• Μην προσπαθείτε να έχετε το τέλειο παιδί, συνήθως οι άνθρωποι που έχουν κάποια ‘αδυναμία’ είναι οι πιο ξεχωριστοί και αγαπητοί.

Κανόνες για την αδελφική σχέση των παιδιών σας:

·         Ενθαρρύνετε τα παιδιά να βοηθούν το ένα το άλλο, να αποδοκιμάζετε το παιδί όταν προδίδει το αδελφάκι του (π.χ. ‘η Ελένη έσπασε το ποτήρι’), να επιβραβεύετε τα παιδιά όταν κάνουν κάτι μαζί (μπορεί να είναι το ότι παίζουν ή κάνουν μαζί κάποια δουλειά), αφήστε να ενωθούν ‘εναντίον’ σας.

·         Οι τσακωμοί (σε λογικό πλαίσιο) ανάμεσα τους είναι απαραίτητοι. Μέσα από τις διαφωνίες με τα αδέλφια του το παιδί εκπαιδεύεται στη διπλωματία, το συμβιβασμό, την ανάπτυξη επιχειρημάτων, τη συνεργασία. Μπορείτε να παρεμβαίνετε όταν γίνονται επιθετικά.

·         Προσπαθήστε να έχετε ομαδικό στόχο.

·         Οι συγκρίσεις μεταξύ των παιδιών είναι επιβλαβείς για την αδελφική σχέση.

·         Μην έχετε ‘αγαπημένο’ παιδί.

·         Περνάτε χρόνο όλοι μαζί αλλά και σε διαφορετικές υποομάδες.

·         Η αυτοπεποίθηση του παιδιού εξαρτάται σημαντικά από το εαν αναγνωρίζετε εσείς ως γονέας κάποια θετικά στοιχεία στο παιδί.