Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2011

ΣΤΑΔΙΑ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ

Γενικά
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση γίνεται προσπάθεια με ελεγχόμενη θεραπευτική αγωγή το λεγόμενο πρωτόκολλο διέγερσης για να γίνει επέμβαση στο γυναικείο αναπαραγωγικό κύκλο, να γίνει ρύθμιση της διέγερσης των ωοθηκών, ώστε να παράγουν περισσότερα από ένα ωοθυλάκια με αποτέλεσμα να υπάρχουν και παραπάνω από ένα ωάρια την κατάλληλη μέρα.
Τα πρωτόκολλα πολλαπλής ανάπτυξης ωοθυλακίων που χρησιμοποιούνται είναι συνήθως τρία ως κάτωθι:
  • (Long) παρατεταμένο πρωτόκολλο
  • (Short) βραχύ προτόκολλο
  • Το προτόκολλο των ανταγωνιστών
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη διέγερση και στα 3 παραπάνω στάδια είναι τα ίδια αυτό που διαφέρει όμως είναι η δοσολογία και η διάρκεια χορήγησής τους.

Η επιλογή του πρωτοκόλλου εξαρτάται από το ιστορικό του ζευγαριού, την ηλικίας της γυναίκας, την ανταπόκριση των ωοθηκών της σε προηγούμενες προσπάθειες εφόσον υπήρχαν και τέλος, από τα αποτελέσματα των βιοχημικών και ορμονικών εξετάσεων της γυναίκας. Από τη στιγμή που θα αρχίσει η διέγερση υπάρχει το ενδεχόμενο να γίνουν διορθωτικές μεταβολές ανάλογα με την ανταπόκριση των ωοθηκών.
Στο στάδιο της διέγερσης των ωοθηκών είναι σημαντικό, να υποβάλλεται η γυναίκα κατα διαστήματα σε υπερηχογραφικό έλεγχο και ορμονικές εξετάσεις αίματος. Μετά από κάθε εξέταση αποφασίζεται και η δόση των φαρμάκων με την οποία συνεχίζεται η διέγερση και η μέρα επανελέγχου έτσι ώστε να εκτιμηθεί η πορεία και να προσδιοριστεί ο καταλληλότερος χρόνος για τη λήψη ωαρίων.
Υπάρχει δυστυχώς και ένα μικρό ποσοστό γυναικών που αρχίζει τη θεραπεία για εξωσωματική που θα πρέπει να τη διακόψει εάν η ανταπόκριση των των ωοθηκών δεν είναι η αναμενόμενη.

Ωοληψία
Ωοληψία είναι η διαδικασία λήψης των ωαρίων από τις ωοθήκες. Είναι επιτακτικό να γίνεται κάτω από άσηπτες συνθήκες χειρουργείου, 35-36 ώρες μετά από την τελευταία ένεση. Πραγματοποιείται από γυναικολόγος διακολπικά υπό συνεχή υπερηχογραφικό έλεγχο με ενδοφλέβια αναλγησία η οποία διενεργείται από αναισθησιολόγο. Το περιεχόμενο των ωοθηλακίων παραδίδονται στο εργαστήριο όπου ο εμβρυολόγος πολύ γρήγορα και υπό άσηπτες συνθήκες εντοπίζει τα ωάρια και τα τοποθετεί σε ειδικά τρυβλία με κατάλληλο θρεπτικό υγρό.

Σπερμοληψία
Μετά τη συλλογή των ωαρίων, ο σύζυγος οδηγείται σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο για τη συλλογή του σπέρματος. Για τη σωστή συλλογή του δείγματος θα πρέπει να ακολουθήσει τις παρακάτω οδηγίες:
  • Θα πρέπει να απέχει από σεξουαλική δραστηριότητα 2 με 7 ημέρες. Η συλλογή μπορεί να γίνει και από το σπίτι εφόσον έχει προηγηθεί συνεννόηση.
  • Πριν τη συλλογή προγείται ο καθαρισμός και το πλύσιμο των χεριών και των γεννητικών οργάνων.
  • Είναι σημαντικό να αποφεύγεται η χρήση προφυλακτικών ή/και λιπαντικών σκευασμάτων επειδή επηρεάζουν την ποιότητα του δείγματος. Η προτιμώμενη μέθοδος συλλογής είναι μέσω αυνανισμού.
  • Για την ανάλυση του σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα) το δείγμα λαμβάνεται με μία μόνο εκσπερμάτιση. Πρέπει να αποφεύγεται η δεύτερη εκσπερμάτιση γιατί αυτό επηρεάζει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.
  • Το δείγμα συλλέγεται σε ένα αποστειρωμένο για το σκοπό αυτό ουροσυλλέκτη το οποίο παρέχεται από το προσωπικό της μονάδας.
  • Μετά τη συλλογή το καπάκι του ουροσυλλέκτη επανατοποθετείται με ασφάλεια ώστε να προστατεύεται το δείγμα.
  • Πριν την παράδοση του δείγματος θα πρέπει να είναι καταγεγραμμένα το όνομα του άντρα, η ημερομηνία γέννησής του και η ημερομηνία συλλογής του δείγματος σε μια εμφανή ετικέτα στον ουροσυλλέκτη. Δείγματα τα οποία δεν είναι ταυτοποιημένα δεν θα αναλύονται.
  • Συμπληρώνονται επίσης οι ανάλογες πληροφορίες που ζητούνται στην εργαστηριακή φόρμα ανάλυσης/επεξεργασίας, εφόσον είναι κρίσιμα στοιχεία τα οποία θα αξιοποιηθούν κατά την ανάλυση του δείγματος.
  • Αν το δείγμα έχει συλλεχθεί από το σπίτι πρέπει να είναι στο εργαστήριο μέσα σε μία ώρα από τη στιγμή της συλλογής του ενώ διατηρείται σε θερμοκρασία σώματος.
  • Αν η γυναίκα/φέρει το δείγμα του συζύγου της από το σπίτι τότε ο άντρας θα πρέπει να έχει ήδη υπογράψει τη σχετική φόρμα της υπεύθυνης δήλωσης  ότι το δείγμα του ανήκει.
Σε περιπτώσεις αποφρακτικής αζωοσπερμίας, παλίνδρομου εκσπερμάτωσης ή αδυναμίας εκσπερμάτωσης γίνεται επεμβατική λήψη σπέρματος την οποία πρέπει να αναλάβει ο ουρολόγος.

Α. Κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται μαζί σε καλλιεργητικό υλικό και αφήνονται στον κλίβανο για να πραγματοποιηθεί η γονιμοποίηση. Μόνο ένα σπερματοζωάριο θα καταφέρει να εισχωρήσει στο ωάριο και να ξεκινήσει η διαδικασία ανάπτυξης του εμβρύου.

Β. Μικρογονιμοποίηση (ICSI) Είναι μια τεχνική που περιλαμβάνει την κατευθείαν εισαγωγή ενός και μόνο σπερματοζωαρίου μέσα στο ωάριο με τη χρήση ειδικής βελόνας. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις με σοβαρές διαταραχές του σπερμοδιαγράμματος ή περιπτώσεις αζωοσπερμίας (οπότε συλλέγουμε το σπέρμα κατευθείαν από τον ορχικό ιστό). Επίσης ενδείκνυται σε περιπτώσεις αποτυχίας γονιμοποίησης του ωαρίου με κλασικό IVF σε προηγούμενη προσπάθεια.

Έλεγχος γονιμοποίησης
Την επόμενη ημέρα της ωοληψίας, ελέγχονται τα ωάρια μικροσκοπικά αν γονιμοποιήθηκαν. Η επιτυχής γονιμοποιήση υποδηλώνεται με την παρουσία δύο προπυρήνων, ένας μητρικής και ένας πατρικής προέλευσης, εντός του ωαρίου. Τα γονιμοποιημένα ωάρια επιστρέφονται στον επωαστή σε διαφορετικό καλλιεργητικό υλικό και οι γονείς ενημερώνονται.
Το επόμενο βήμα της ανάπτυξης των εμβρύων είναι η διαίρεσή τους σε κύτταρα που λέγονται βλαστομερίδια. Τα έμβρυα αξιολογούνται καθημερινά όσον αφορά τον αριθμό, το μέγεθος, το σχήμα των βλαστομεριδίων, την ύπαρξη ή όχι θραυσμάτων. Την δεύτερη και τρίτη μέρα μετά την ωοληψία αποτελούνται συνήθως από 4 και 8 βλαστομερίδια αντίστοιχα. Τα έμβρυα συνήθως μεταφέρονται την δεύτερη ή τρίτη μέρα. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η καλλιέργεια των εμβρύων παρατείνεται έως την πέμπτη μέρα μετά την ωοληψία, που μετά από πολλές διαιρέσεις και άλλες αλλαγές τα έμβρυα έχουν πάρει την μορφή της βλαστοκύστης.

Εμβρυομεταφορά
Η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς είναι πολύ απλή και ανώδυνη και γίνεται χωρίς αναλγησία ή αναισθησία. Ο αριθμός των εμβρύων που θα μεταφερθούν εξαρτάται πρώτα από όλα από τη ποιότητά τους και δευτερευόντος από την επιθυμία ή όχι μιας πολύδυμης κύησης. Ο μέγιστος αριθμός εμβρύων που επιτρέπεται να μεταφερθούν είναι 3 στις γυναίκες μέχρι 39 ετών και 4 στις γυναίκες από 40 ετών και πάνω.
Τα έμβρυα, μαζί με λίγο από το καλλιεργητικό τους υλικό, αναρροφούνται εντός ενός μαλακού καθετήρα εμβρυομεταφοράς που στη συνέχεια διαπερνά τον τραχήλο και με υπερηχογραφική καθοδήγηση τα έμβρυα τοποθετούνται στο ενδομήτριο κοντά στον πυθμένα της μήτρας . Ο καθετήρας μετά αφαιρείται και ελέγχεται για να επιβεβαιωθεί ότι όλα τα έμβρυα έχουν μεταφερθεί στη μήτρα. Η γυναίκα παραμένει συνήθως ξαπλωμένη για μία ώρα και στη συνέχεια μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι της.

Έλεγχος κυήσεως
Το τεστ κυήσεως γίνεται 14 ημέρες μετά την ωοληψία. Εάν είναι θετικό, ακολουθεί και υπερηχογράφημα για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη σάκου ή σάκων κυήσεως και κατόπιν καρδιακών παλμών του εμβρύου.

Η εγκυμοσύνη από τον πρώτο έως τον ένατο μήνα


Το μεγαλύτερο μέρος του 1ου μήνα της εγκυμοσύνης δεν γίνεται αντιληπτό από την γυναίκα. Αρκετές φορές υπάρχουν συμπτώματα όπως πρήξιμο στους μαστούς και εύκολη κόπωση, όμως η γυναίκα αρχίζει να υποψιάζεται την εγκυμοσύνη, συνήθως όταν καθυστερήσει η περίοδος. Τα περισσότερα τεστ κύησης του εμπορίου θα καταδείξουν την εγκυμοσύνη την εβδομάδα μετά την αναμενόμενη περίοδο που καθυστέρησε. Το κύημα είναι τόσο μικρό που μόνο προς το τέλος του 1ου μήνα μπορεί να γίνει αντιληπτό με το υπερηχογράφημα.

Πότε πρέπει να κάνω το τεστ εγκυμοσύνης;
Η καλύτερη χρονική στιγμή είναι όταν περάσει 1 εβδομάδα καθυστέρησης, αν και τα περισσότερα τεστ αναφέρουν ότι θετικοποιούνται από τις πρώτες ημέρες καθυστέρησης. Προκειμένου να έχεις σίγουρα αποτελέσματα πρέπει να προσέξεις:

(α) Να μην έχει παρέλθει η ημερομηνία λήξης του τέστ

(β) Να μην έχει αλλοιωθεί (πχ αποθήκευση σε χώρο με υγρασία)

(γ) Να χρησιμοποιήσεις πρωινά ούρα

(δ) Να διαβάσεις προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης

Μην επαναπαυθείς αν το αποτέλεσμα του τεστ είναι αρνητικό. Πιθανόν να πρόκειται για λάθος, οπότε είναι καλό να επαναληφθεί. Τα περισσότερα τεστ εξάλλου έχουν διπλή συσκευασία για επανάληψη.

Κάθε πότε αλλάζει ο μήνας;

Η συνολική διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι κατά μέσο όρο 40 εβδομάδες μετρώντας από την 1η ημέρα της τελευταίας περιόδου. Η αλλαγή του μήνα συμβαίνει 10 ημέρες μετά την ημερομηνία αυτή. Επομένως αν η τελευταία περίοδος είναι πχ 10 Σεπτεμβρίου, τότε η αλλαγή του μήνα γίνεται στις 20 κάθε μήνα. Έτσι στις 20 Οκτωβρίου συμπληρώνεται ο 1ος μήνας, στος 20 Νοεμβρίου ο δεύτερος κοκ.

Τι θα πρέπει να προσέξω στον 1ο μήνα;
Θα πρέπει να γνωρίζεις ότι η εγκυμοσύνη δεν είναι μια παθολογική κατάσταση, ωστόσο απαιτεί προσοχή και επιμέλεια προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα που δεν είναι άλλο από την γέννηση ενός υγιούς νεογνού με διασφάλιση της υγείας της μητέρας. Έτσι, απαγορεύεται η λήψη φαρμάκων χωρίς προηγούμενη συμβουλή του γυναικολόγου. Επιπλέον θα πρέπει να αποφύγεις το κάπνισμα (έστω και το παθητικό) και το αλκοόλ, διότι αμφότερα προκαλούν βλάβες στο έμβρυο. Ο 1ος και ο 2ος μήνας χαρακτηρίζονται από έντονο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του εμβρύου και από τη δημιουργία οργάνων. Η διαδικασία αυτή είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε φάρμακα και εξωγενείς βλαπτικούς παράγοντες.

Πότε θα πρέπει να πάω στον γυναικολόγο;θα πρέπει να γίνει άμεσα επίσκεψη σε γυναικολόγο, προκειμένου να συζητηθούν οι διάφορες παράμετροι της εγκυμοσύνης και να ληφθεί ένα πλήρες ιστορικό των γονέων. Ο γυναικολόγος μπορεί συνήθως μετά την 5η εβδομάδα να διαπιστώσει με το υπερηχογράφημα αν πρόκειται περί ενδομητρίου κυήσεως και να συμβουλέψει το ζευγάρι για τους κινδύνους αποβολής (πιθανότητα αποβολής είναι συνήθως μεγαλύτερη στις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης (περίπου 20-30% των κυήσεων καταλήγουν σε αποβολή).

Εγκυμοσύνη, 2ος μήνας

Σε όλη τη διάρκεια του 2ου μήνα της εγκυμοσύνης (περίπου μέχρι το τέλος της 10ης εβδομάδας) επιτελείται η δημιουργία όλων των οργάνων του εμβρύου. Η διαδικασία αυτή είναι πολύ ευαίσθητη και για το λόγο αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση σε βλαπτικές ουσίες (τσιγάρο, αλκοόλ) και σε φάρμακα χωρίς προηγούμενη συμβουλή του γυναικολόγου. Το έμβρυο είναι καθαρά ορατό στο υπερηχογράφημα, ενώ είναι διακριτή και η λειτουργία της καρδιάς του.

Η μητέρα αισθάνεται ολοένα κα περισσότερο ναυτία και κάνει εμετό, ιδίως τις πρωινές ώρες. Λίγες φρυγανιές (ξηρά τροφή) το πρωί μπορεί να βοηθήσουν να ξεπεράσει η έγκυος το πρόβλημα της ναυτίας. Υπάρχει γενικότερα εύκολη κόπωση, λόγω της ανόδου της στάθμης των ορμονών στο αίμα. Ακόμα και απλές καθημερινές δραστηριότητες φαίνεται να χρειάζονται πολύ περισσότερη ενέργεια και κόπο από ότι πριν την εγκυμοσύνη οδηγώντας την έγκυο σε εξάντληση στο τέλος της ημέρας. Είναι απαραίτητο η έγκυος να κοιμάται αρκετές ώρες κατά τη διάρκεια της νύχτας και να εκμεταλλεύεται κάποια χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας προκειμένου να ξεκουράζεται.

Σε αυτή τη χρονική φάση είναι χρήσιμο να γίνει η πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο που θα παρακολουθεί την εγκυμοσύνη μέχρι το τέλος. Πριν επισκεφθείς το γυναικολόγο σου είναι χρήσιμο να γράψεις σε μορφή σημειώσεων όλες τις απορίες σου, για τις οποίες θέλεις να πάρεις σωστές και τεκμηριωμένες απαντήσεις. Θα πρέπει να αναφέρεις οποιαδήποτε ασθένεια είχες κατά το παρελθόν και θα πρέπει να φέρεις μαζί σου τα φάρμακα που πιθανόν να πήρες από την αρχή της εγκυμοσύνης. Ο γυναικολόγος θα σου εξηγήσει σε ποιες εξετάσεις θα πρέπει να υποβληθείς και θα σε προγραμματίσει για τις επόμενες επισκέψεις και τα υπερηχογραφήματα ή τυχόν επιπλέον εξετάσεις.


Εγκυμοσύνη, 3ος μήνας


Τι μορφή έχει το έμβρυο;

Τα περισσότερα όργανα του εμβρύου ολοκληρώνουν τη μορφή τους στον 3ο μήνα. Το έμβρυο είναι μια μικρογραφία ανθρώπου, τα βλέφαρά του είναι κλειστά και το δέρμα του διάφανο. Από εδώ και πέρα το έμβρυο αυξάνεται σε μέγεθος και συνεχίζεται η ωρίμανση των λειτουργιών των οργάνων του.

Πως αλλάζει το σώμα μου;
Στα μέσα αυτού του μήνα ο γυναικολόγος σου μπορεί να εντοπίσει τους καρδιακούς παλμούς του εμβρύου με μια ειδική συσκευή. Η μήτρα ήδη έχει αρχίσει να μεγαλώνει αρκετά ώστε να γίνεται ψηλαφητή από την κοιλιά.

Τι εξετάσεις γίνονται στον 3ο μήνα;
Καλό είναι σε αυτή τη φάση να έχουν ολοκληρωθεί οι εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου προκειμένου να υπάρχει μια πλήρης εικόνα της κατάστασης της μητέρας. Η αναιμία της εγκυμοσύνης είναι μια κατάσταση που παρουσιάζεται λόγω της συνεχόμενης αύξησης του όγκου του αίματος και της αραίωσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων και με την πρόοδο της εγκυμοσύνης γίνεται ολοένα και εντονότερη . Είναι επομένως σημαντικό να γνωρίζει ο ιατρός από ποιο επίπεδο αιματοκρίτη ξεκινάει η εγκυμοσύνη, προκειμένου να καθορίσει την απαραίτητη θεραπευτική αγωγή. Σημαντικός είναι επίσης και ο προσδιορισμός της ύπαρξης ή όχι ανοσίας της μητέρας έναντι νόσων, όπως είναι η τοξοπλάσμωση και η ερυθρά.

Τι είναι το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας;
Σε αυτόν τον μήνα και συγκεκριμένα μετά την 12η εβδομάδα της εγκυμοσύνης πραγματοποιείται το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας, στο οποίο μετράται το πάχος του υγρού στον αυχένα του εμβρύου. Αν αυτό βρεθεί αυξημένο, τότε υπάρχει αυξημένη πιθανότητα για σύνδρομο Down. Η πιθανότητα είναι μεγαλύτερη σε γυναίκες προχωρημένης ηλικίας. Η ευαισθησία του υπερηχογραφήματος για την ανίχνευση του συνδρόμου Down είναι 80-82%.

Τι είναι το τεστ PAPP-a;
Είναι ο προσδιορισμός στο αίμα της πρωτεϊνης PAPP-a και της ελεύθερης β χοριακής γοναδοτροπίνης. Γυναίκες που κυοφορούν έμβρυα με σύνδρομο Down έχουν χαμηλή πρωτεϊνη PAPP-a και υψηλή β-χοριακή γοναδοτροπίνη. Αν η συγκεκριμένη μέτρηση συνδυαστεί με το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας, τότε η ευαισθησία ανίχνευσης του συνδρόμου Down αυξάνεται κατά πολύ (πάνω από 90%).

Το αποτέλεσμα εκφράζεται με πιθανότητα εκδήλωσης, πχ 1/300 (ένα προς τριακόσια). Αυτό θεωρείται και το όριο ασφάλειας. Αν η πιθανότητα εμφάνισης συνδρόμου Down είναι μεγαλύτερη (πχ 1/150), τότε προτείνεται στη γυναίκα να υποβληθεί σε μια από τις εξετάσεις που παρέχουν με ακρίβεια τη διάγνωση της ύπαρξης ή όχι χρωμοσωμικών ανωμαλιών (συμπεριλαμβανομένου και του Down). Οι εξετάσεις αυτές είναι η βιοψία χοριακής λάχνης και η αμνιοπαρακέντηση.

Τι είναι το ρινικό οστό και τι σημασία έχει η ανίχνευσή του στο υπερηχογράφημα;

Η ανίχνευση του ρινικού οστού από αυτήν την ηλικία κυήσεως είναι πολύ καλός προγνωστικός παράγοντας, αφού η πιθανότητα για σύνδρομο Down μειώνεται κατά 3 φορές.

Εγκυμοσύνη, 4ος μήνας



Τι μορφή έχει το έμβρυο;
Στον 4ο μήνα το έμβρυο έχει πλέον τα γνώριμα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου σε μικρογραφία. Το βάρος του είναι περίπου 300-400 γραμμάρια. Τα γεννητικά του όργανα έχουν διαμορφωθεί και προς το τέλος του 4ου μήνα δίνεται η δυνατότητα να γίνουν ορατά με το υπερηχογράφημα. Το νευρικό και το μυϊκό σύστημα του εμβρύου αναπτύσσονται ακόμα περισσότερο και οι κινήσεις που κάνει είναι περισσότερο έντονες, τις οποίες η μητέρα αρχίζει να καταλαβαίνει περίπου στην 18η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Τα βλέφαρα του εμβρύου είναι κλειστά, ωστόσο μπορεί να αντιλαμβάνεται το φως. Με την ανάπτυξη του κεφαλιού τα μάτια αποκτούν μια περισσότερο κεντρική θέση στο πρόσωπο.

Πως αλλάζει το σώμα μου;
Τα συμπτώματα της ναυτίας και του εμετού έχουν μειωθεί αισθητά και η γυναίκα βιώνει αυτήν την φάση της εγκυμοσύνης με σχετική ηρεμία αφού ο κίνδυνος αποβολής έχει μειωθεί σε σχέση με το 1ο τρίμηνο. Το δέρμα της εγκύου αποκτά μια ωραία υφή και εμφάνιση χάρη στην αυξημένη αιματική ροή που έχει, όπως εξάλλου και όλα τα όργανα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μετά την 16η εβδομάδα συχνά το δέρμα του μετώπου αρχίζει να σκουραίνει (χλόασμα της εγκυμοσύνης). Περισσότερο σκούρο χρώμα μπορεί να εμφανίσουν επίσης η μέση γραμμή στην κοιλιά και τα έξω γεννητικά όργανα. Οι αλλαγές αυτές είναι ορμονικής φύσεως και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν μετά τον τοκετό.

Η μητέρα αρχίζει να βιώνει τις κινήσεις του εμβρύου περίπου μετά την 18η εβδομάδα κάτι που οι περισσότερες περιγράφουν ως ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή. Οι γυναίκες που έχουν κυοφορήσει στο παρελθόν αρχίζουν να καταλαβαίνουν τις κινήσεις του εμβρύου λίγο νωρίτερα από τις πρωτοτόκες.

Τι εξετασεις γίνονται στον 4ο μήνα;

Στον 4ο μήνα γίνονται οι καθιερωμένες εξετάσεις, δηλαδή ο αιματοκρίτης για τον έλεγχο της αναιμίας, το σάκχαρο νηστείας και η γενική εξέταση ούρων για την ανίχνευση κάποιας διαταραχής των νεφρών ή ουρολοίμωξης.

Τι είναι το τριπλό τεστ;
Πρόκειται για προσδιορισμό στο αίμα της μητέρας 3 ουσιών, της β-χοριακής γοναδοτροπίνης, της α-φετοπρωτεϊνης και της ελεύθερης οιστριόλης. Χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της πιθανότητας εμφάνισης συνδρόμου Down, αλλα και για τον προσδιορισμό άλλων νοσημάτων του εμβρύου όπως της δισχιδούς ράχης. Το τριπλό τεστ πραγματοποιείται στον 4ο μήνα και ιδανικά μεταξύ της 16ης και 18ης εβδομάδας εγκυμοσύνης.


Eγκυμοσύνη, 5ος μήνας


Τι μορφή έχει το έμβρυο;
Οι αναλογίες του εμβρύου πλέον πλησιάζουν αρκετά αυτές του νεογέννητου. Κοιμάται αρκετές ώρες κάθε ημέρα (ακόμα και 18-20 ώρες) και όταν είναι ξύπνιο αντιλαμβάνεται πολύ πιο εύκολα τους ήχους του περιβάλλοντος. Τα βλέφαρα αρχίζουν να ανοίγουν και το έμβρυο πραγματοποιεί πολύ πιο έντονες κινήσεις, οι οποίες γίνονται αισθητές από την μητέρα. Στο δέρμα του αρχίζει να εμφανίζεται το σμήγμα, ένα λιπαρό έκκριμα που προστατεύει το έμβρυο από την πολύμηνη παραμονή του στο αμνιακό υγρό.
Πως αλλάζει το σώμα μου;
Η μήτρα φθάνει σε ύψος μέχρι τον ομφαλό και μέχρι τώρα η έγκυος έχει πάρει περίπου 4-5 κιλά. Από εδώ και μετά το βάρος θα αυξάνεται περίπου κατά μισό κιλό την εβδομάδα.

Αν υπάρχει πρόβλημα αναιμίας, τότε από εδώ και μετά είναι πιθανό να να γίνει εντονότερο αφού οι ανάγκες σε σίδηρο αυξάνουν, ενώ αυξάνεται και ο όγκος του αίματος της μητέρας με αποτέλεσμα να επέρχεται μια αραίωση του αιματοκρίτη.

Από τον 5ο μήνα πολλές γυναίκες παρουσιάζουν επώδυνες κράμπες στα κάτω άκρα, που οφείλονται σε σταδιακή αύξηση του βάρους. Η κράμπα αντιμετωπίζεται με διάταση της μυϊκής ομάδας που παρουσιάζει επώδυνη μυϊκή σύσπαση. Συμπληρώματα διατροφής με μαγνήσιο θεωρείται ότι μειώνουν τη συχνότητα εμφάνισης και την ένταση αυτών των συσπάσεων.

Τι εξετάσεις πραγματοποιούνται στον 5ο μήνα;Στον 5ο μήνα όπως και σε κάθε επόμενο μήνα μέχρι τον τοκετό προσδιορίζονται ο αιματοκρίτης, το σάκχαρο αίματος και πραγματοποιείται μια γενική εξέταση ούρων για τον έλεγχο πιθανής προεκλαμψίας ή κάποιας ουρολοίμωξης.

Πέραν όμως των καθιερωμένων μηνιαίων εξετάσεων, στον 5ο μήνα πραγματοποιείται συνήθως και το αναλυτικό υπερηχογράφημα β επιπέδου.

Τι είναι το υπερηχογράφημα β' επιπέδου;
Είναι μια αναλυτική καταγραφή με τον υπερηχοτομογράφο όλων των συστημάτων και των ανατομικών σχέσεων του σώματος του εμβρύου, με στόχο την πρώιμη ανίχνευση ανωμαλιών στη διάπλασή του. Ο 5ος μήνας δίνει τη δυνατότητα αφενός ευκρινούς καταγραφής των ανωμαλιών λόγω του μεγέθους του εμβρύου, και αφετέρου λόγω της ανωριμότητας της εγκυμοσύνης, δίνει την ευχέρεια διακοπής αυτής σε περίπτωση που βρεθούν σημαντικές ανωμαλίες.

Πόσο αξιόπιστο είναι το υπερηχογράφημα β' επιπέδου για την ανίχνευση ανωμαλιών στη διάπλαση του εμβρύου;
Η απάντηση είναι ότι σε γενικές γραμμές θεωρείται αξιόπιστο, ωστόσο όχι απόλυτα. Υπάρχουν ανωμαλίες στην διάπλαση που ανιχνεύονται σε ποσοστό άνω του 90% (πχ ανεγκεφαλία, δισχιδής ράχη) και ανωμαλίες που δύσκολα ανευρίσκονται (πχ μεγάλες καρδιακές ανωμαλίες). Ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα το υπερηχογράφημα β' επιπέδου είναι το πιο χρήσιμο διαθέσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση της εγκυμοσύνης.
Τι άλλο φαίνεται στο υπερηχογράφημα β' επιπέδου;

Εκτός των ανωμαλιών στη διάπλαση το υπερηχογράφημα στον 5ο μήνα θα μας δείξει τη θέση του πλακούντα, την ποιότητα του πλακούντα, την ανάπτυξη του εμβρύου και την ροή αίματος στον πλακούντα.
Εγκυμοσύνη, 6ος μήνας

Τι μορφή έχει το έμβρυο;
Το έμβρυο έχει τις αναλογίες του νεογέννητου, ωστόσο ακόμα δεν έχει συσσωρεύσει λίπος κάτω από το δέρμα του και έτσι έχει ένα μακρόστενο σχήμα. Από τον 6ο μήνα αρχίζει να συσσωρεύεται υποδόριο λίπος, το οποίο μέχρι και τον 9ο μήνα θα δώσει στο νεογέννητο τη γνώριμη μορφή. Το λίπος αυτό ονομάζεται και φαιό υποδόριο λίπος και συμβάλλει στη θερμορύθμιση του νεογνού μετά τον τοκετό.

Με την περαιτέρω ωρίμανση του νευρικού και του μυϊκού συστήματος, το έμβρυο έχει την ικανότητα να εκτελεί περισσότερο πολύπλοκες κινήσεις, όπως να θηλάζει το δάχτυλό του. Είναι συχνό το φαινόμενο το έμβρυο να εμφανίζει λόξυγκα σε αυτό το στάδιο, κάτι που πολλές μητέρες αναφέρουν ως διασκεδαστικό.

Πως αλλάζει το σώμα μου;
Το ύψος της μήτρας σταδιακά ξεπερνάει τον ομφαλό και η διάταση της κοιλιάς της εγκύου γίνεται αρκετά έκδηλη. Ως αποτέλεσμα της διάτασης αρκετές γυναίκες παρουσιάζουν κνησμό (φαγούρα) στην κοιλιά. Αυτό επιτείνεται όταν το δέρμα είναι ξηρό. Ένας τρόπος για να βελτιωθούν τα συμπτώματα είναι η ενυδάτωση του δέρματος της κοιλιάς με ειδικά γαλακτώματα και η αποφυγή συνθετικών ρούχων.

Από τον 6ο μήνα στις περισσότερες εγκύους εμφανίζονται ραγάδες στο δέρμα ως συνέπεια της γρήγορης διάτασης του δέρματος, αλλά και της επίδρασης που έχουν οι ορμόνες της εγκυμοσύνης στη βιοσύνθεση του κολλαγόνου του δέρματος. Ενυδατικά γαλακτώματα και κρέμες με βιταμίνη Ε μπορεί να βοηθήσουν, ωστόσο όχι με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας.

Λόγω της διάτασης της κοιλιάς και της μετατόπισης του κέντρου βάρους προς τα εμπρός, στις περισσότερες εγκύους εμφανίζεται οσφυαλγία. Για να αντιμετωπίζεται το σύμπτωμα συνιστάται η έγκυος να αναπαύεται συχνά, να χρησιμοποιεί βοηθητικά μαξιλάρια όταν ξαπλώνει και να κάνει θερμά ντούς. Σε μερικές περιπτώσεις συνιστάται ήπιο μασάζ από εκπαιδευμένο ειδικό.

Τι εξετάσεις γίνονται στον 6ο μήνα;
Στον 6ο μήνα πραγματοποιούνται οι καθιερωμένες εξετάσεις κάθε μήνα: αιματοκρίτης και γενική εξέταση ούρων.

Ανεξαρτήτως ιστορικού συνήθως οι περισσότερες έγκυες υποβάλλονται σε δοκιμασία γλυκόζης με μετρήσεις γλυκόζης αίματος πριν και μετά τη χορήγηση συγκεκριμένης ποσότητας γλυκόζης (σε μορφή σιροπιού ) από το στόμα. Η δοκιμασία αυτή έχει την έννοια ενός μαζικού ελέγχου (screening) για την ανίχνευση εκείνων των γυναικών που παρουσιάζουν διαταραχές στον μεταβολισμό της γλυκόζης.
Αν η δοκιμασία αυτή προκύψει παθολογική, ή αν υπάρχει ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη στην οικογένεια τότε πραγματοποιείται η καμπύλη ανοχής της γλυκόζης.

Αναλόγως του αποτελέσματος η γυναίκα υποβάλλεται ή όχι σε πρόγραμμα στενής παρακολούθησης του σακχάρου αίματος, που μπορεί να φθάσει μέχρι και την χορήγηση εξωγενώς ινσουλίνης για να αποφευχθούν οι δυσάρεστες επιπτώσεις που θα είχε το αυξημένο σάκχαρο στην ανάπτυξη του εμβρύου.

Εγκυμοσύνη, 7ος μήνας




Τι μορφή έχει το έμβρυο;
Στον 7ο μήνα το έμβρυο αυξάνεται σημαντικά σε μέγεθος και με το που μπαίνει στον 8ο μήνα το βάρος του ξεπερνάει το 1.5 κιλό. Σε αυτήν την φάση αυξάνεται δραματικά η ζήτηση του εμβρύου σε θρεπτικά συστατικά σίδηρο και ασβέστιο. Τα μαλλιά του έχουν ήδη αναπτυχθεί και στα δάχτυλά του έχουν σχηματιστεί τα νύχια. Το λίπος κάτω από το δέρμα συνεχίζει να αυξάνεται και το έμβρυο αποκτά μια περισσότερο γεμάτη μορφή.

Πως αλλάζει το σώμα μου;
Η αύξηση του μεγέθους της κοιλιάς είναι αρκετά έκδηλη. Η πίεση του στομάχου από την αναπτυσσόμενη μήτρα σε συνδυασμό με την επίδραση των ορμονών της εγκυμοσύνης προκαλεί έντονη δυσπεψία. Πολλές γυναίκες παρουσιάζουν οπισθοστερνικό καύσο (καούρα) μετά από ένα μέτριο γεύμα, λόγω της καθυστερημένης κένωσης του στομάχου. Ένας τρόπος αντιμετώπισης είναι η κατανάλωση μικρών γευμάτων σε περισσότερες φορές μέσα στην ημέρα.

Στον 7ο μήνα εμφανίζεται πιο έντονα το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας. Η δυσκοιλιότητα γενικώς ταλαιπωρεί την έγκυο, λόγω της αύξησης της προγεστερόνης και είναι έκδηλη από τους πρώτους μήνες. Στο τρίτο τρίμηνο η δυσκοιλιότητα γίνεται περισσότερο έκδηλη, διότι η αναπτυσσόμενη μήτρα πιέζει το έντερο και δυσχεραίνει την κινητικότητά του.

Ένα ακόμα πρόβλημα που πιθανόν να αντιμετωπίσει η έγκυος στο 3ο τρίμηνο είναι η εμφάνιση αιμορροΐδων, ή η επιδείνωσή τους. Οφείλεται στην αύξηση της πίεσης του φλεβικού δικτύου μέσα στην ελάσσονα πύελο, λόγω της πίεσης από την μήτρα. Συνιστάται να αποφεύγεται πολύωρη ορθοστασία, ή η παραμονή σε καθιστή θέση. Αν υπάρχει κνησμός (φαγούρα) ή πόνος θα πρέπει να ενημερώνεται ο γυναικολόγος για την αντιμετώπιση και την πιθανή χορήγηση κάποιου τοπικού σκευάσματος. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τοπικά κρέμες χωρίς την προηγούμενη συμβουλή του γυναικολόγου.

Από τον 7ο μήνα και μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης η έγκυος αισθάνεται αίσθημα λιποθυμίας όταν ξαπλώνει σε ύπτια θέση. Αυτό οφείλεται στην πίεση που ασκεί η μήτρα στην κάτω κοίλη φλέβα, με αποτέλεσμα να μειώνεται η επαναφορά του αίματος στην καρδιά. Η έγκυος θα πρέπει να ξαπλώνει όχι σε ύπτια αλλά στο αριστερό πλάγιο του σώματός της για να μην βιώνει αυτό το σύμπτωμα. Επιπλέον όταν σηκώνεται από το κρεβάτι αυτό θα πρέπει να γίνεται αργά, προκειμένου να δίνεται χρόνος για την ανακατανομή του φλεβικού αίματος και την αποφυγή της υπότασης που μπορεί να προκαλέσει λιποθυμικό επεισόδιο.

Σε τι εξετάσεις θα πρέπει να υποβληθώ στον 7ο μήνα;Λόγω της γρήγορης ανάπτυξης του εμβρύου η πιθανότητα να αναπτυχθεί αναιμία στο 3ο τρίμηνο είναι μεγάλη. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να προσδιοριστεί ο αιματοκρίτης, όπως εξάλλου γίνεται κάθε μήνα. Επιπλέον, θα πρέπει να ελέγχεται η έγκυος για σημεία και εργαστηριακά ευρήματα προεκλαμψίας σε όλο το 3ο τρίμηνο. Επομένως θα πρέπει να προσδιορίζεται η αρτηριακή της πίεση και να γίνεται μια γενική εξέταση ούρων.

Αν δεν έχει πραγματοποιηθεί η δοκιμασία γλυκόζης στον προηγούμενο μήνα, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί στον 7ο μήνα.


Εγκυμοσύνη, 8ος μήνας



Τι μορφή έχει το έμβρυο;
Το έμβρυο συνεχίζει να αυξάνει το βάρος του ώστε να φθάσει τα 2800g προς το τέλος του 8ου μήνα. Το δέρμα του εμβρύου γίνεται ολοένα και λιγότερο ερυθρωπό και ολοένα και λιγότερο ζαρωμένο, αφού συνεχίζεται η εναπόθεση λίπους. Μέρα με την ημέρα το αναπνευστικό σύστημα του εμβρύου γίνεται περισσότερο ώριμο με αποτέλεσμα ακόμα και αν προκληθεί πρόωρος τοκετός το μεγαλύτερο ποσοστό των νεογνών να μπορεί να επιβιώσει. Οι κινήσεις που μπορεί να κάνει τώρα το έμβρυο είναι περιορισμένες σε εύρος (αλλά όχι σε συχνότητα), λόγω του μικρότερου διαθέσιμου χώρου που έχει μέσα στην μήτρα. Το σμήγμα, η λευκή κρεμώδης επάλειψη που έχει αναπτυχθεί γύρω από το έμβρυο σταδιακά αποπίπτει. Το έμβρυο καταπίνει σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αμνιακό υγρό με σμήγμα. Όλες αυτές οι εκκρίσεις συσσωρεύονται στο γαστρεντερικό σύστημα του εμβρύου και αποβάλλονται με τις πρώτες κενώσεις του νεογνού. Το υλικό που αποβάλλεται με τις κενώσεις ονομάζεται μηκώνιο.

Πως αλλάζει το σώμα μου;
Η μήτρα συνεχίζει να αυξάνεται με αποτέλεσμα να γεμίζει σταδιακά όλη την κοιλιά της εγκύου. Η πίεση από την μήτρα προς τα γειτονικά της όργανα προκαλεί έντονα δυσπεπτικά ενοχλήματα, καούρες, δυσκολία στην ανάσα και συχνουρία. Η έγκυος μπορεί να αισθάνεται περισσότερο κούραση και καταβολή, λόγω της όλης ταλαιπωρίας, στην οποία συμβάλλει η αναιμία που πολύ συχνά αναπτύσσεται στην εγκυμοσύνη αλλά και της δυσκολίας που αντιμετωπίζει στον ύπνο. Πολλές έγκυες περιγράφουν χαρακτηριστικά ότι δυσκολεύονται να βρουν μια θέση που να τις ξεκουράζει στο κρεβάτι, λόγω των μυοσκελετικών ενοχλήσεων και της δυσκολίας στην αναπνοή. Είναι χρήσιμο να αποφεύγεται η εντελώς ύπτια θέση. Η κατάκλιση σε πλάγια θέση και η τοποθέτηση ενός μαξιλαριού ανάμεσα στα πόδια μπορούν να βοηθήσουν. Επιπλέον δεν θα πρέπει η γυναίκα να επανέρχεται απότομα σε όρθια θέση, διότι είναι συχνά τα επεισόδια ορθοστατικής υπότασης και λιποθυμίας.


Τι είναι οι συστολές της μήτρας;
Η μήτρα έχει την ιδιότητα να συστέλλεται, δηλαδή να κάνει συσπάσεις που σκοπό έχουν την έξοδο του περιεχομένου της. Αυτού του είδους η δραστηριότητα κορυφώνεται στον φυσιολογικό τοκετό όπου με ρυθμικές συστολές προκαλείται αρχικά διαστολή του τραχήλου και στη συνέχεια προς τα κάτω προώθηση του εμβρύου και τελικά ο τοκετός του νεογνού.

Πότε αρχίζει η δραστηριότητα αυτή της μήτρας;

Μικρής έντασης ανεπαίσθητες συστολές της μήτρας αρχίζουν από τον 7ο μήνα, αλλά δεν είναι ρυθμικές. Οι συστολές αυτές γίνονται πιο έκδηλες κατά τη διάρκεια του 8ου μήνα και σκοπό έχουν να
προετοιμάσουν σταδιακά τη θέση του εμβρύου για τον επερχόμενο τοκετό που θα γίνει στον 9ο μήνα. Οι συστολές του 8ου μήνα δεν θα πρέπει να γίνονται ρυθμικές και σίγουρα δεν θα πρέπει να είναι τόσο έντονες ώστε να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό. Αν η έγκυος αισθάνεται ρυθμικές
συστολές (πχ κάθε 15λεπτο) πριν το 9ο μήνα θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική βοήθεια για να αντιμετωπιστεί ένας ενδεχόμενος πρόωρος τοκετός.



Eγκυμοσύνη, 9ος μήνας

Τι μορφή έχει το έμβρυο;

Το έμβρυο συνεχίζει να αυξάνει το βάρος του σε όλη τη διάρκεια του 9ου μήνα. Έχει καταλάβει πλέον όλη την κοιλότητα της μήτρας και σε περισσότερο από 96% των περιπτώσεων είναι γυρισμένο με το κεφάλι προς τα κάτω. Πλέον, το αναπνευστικό σύστημα του εμβρύου θεωρείται αρκετά ώριμο ώστε ο τοκετός να μπορεί να εξελιχθεί ανά πάσα στιγμή μέσα στον 9ο μήνα.

Πότε γίνεται ο τοκετός;Στο 90% των περιπτώσεων η γυναίκα γεννάει σε ημερομηνία που είναι πολύ κοντά στην πιθανή ημερομηνία τοκετού. Οποτεδήποτε όμως μέσα στον 9ο μήνα ο τοκετός θεωρείται ότι μπορεί να εξελιχθεί με ασφάλεια για το έμβρυο.

Πως ξεκινάει ο τοκετός;
Στις περισσότερες περιπτώσεις η γυναίκα αντιλαμβάνεται συστολές της μήτρας που αρχικά είναι ανώδυνες και αραιές και στη συνέχεια γίνονται περισσότερο συχνές αλλά και επώδυνες. Οι ρυθμικές συστολές της μήτρας προκαλούν σταδιακά τη διαστολή του τραχηλικού στομίου (το άνοιγμα της μήτρας προς τα κάτω) και σπρώχνουν σταδιακά το έμβρυο προς τα κάτω. Η σταδιακή διαστολή του τραχήλου προκαλεί την έξοδο από τον κόλπο βλέννης και μικρής ποσότητας αίματος, συμπτώματα τα οποία γίνονται αντιληπτά από τη γυναίκα και τα οποία θα πρέπει να την κινητοποιούν ώστε να επικοινωνήσει με τον ιατρό ή τη μαία της. Σε κάποια χρονική στιγμή οι υμένες που περιβάλλουν το έμβρυο και περιέχουν το αμνιακό υγρό υφίστανται ρήξη και έτσι μια ποσότητα υγρού εξέρχεται απότομα από τον κόλπο ("σπάνε τα νερά").

Μπορεί γίνει πρώτα η ρήξη των υμένων;
Σε ένα 10% των περιπτώσεων η ρήξη των υμένων προηγείται της έναρξης των συστολών της μήτρας. Αυτό σημαίνει ότι η έγκυος σε ανύποπτό χρόνο (μέσα στον 9ο μήνα) νιώθει ότι ρέει υγρό από τον κόλπο και βρέχεται ("σπάνε τα νερά"). Σε αυτές τις περιπτώσεις η μήτρα δεν ενεργοποιείται αμέσως και συνήθως περνάει ένα χρονικό διάστημα για να ξεκινήσουν οι συστολές που θα οδηγήσουν τελικά στον τοκετό. Το χρονικό αυτό διάστημα ποικίλλει, αλλα το 90% των γυναικών τελικά ξεκινούν συστολές τοκετού μέσα στο 2ο 24ωρο. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί επιτάχυνση της ενεργοποίησης της μήτρας με ιατρική παρέμβαση μέσω της χρήσης ενδοφλέβιας ωκυτοκίνης.

Πόσο διαρκεί ο τοκετός;
Κατά μέσον όρο περίπου 15 ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να διαρκεί και περισσότερο από 20. Το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αφορά στην διαστολή του τραχήλου. Δηλαδή η μήτρα μέσω των ρυθμικών συστολών της, ανοίγει σταδιακά στο κατώτερο μέρος της (τράχηλος), προκειμένου να δημιουργηθεί μια δίοδος δια μέσω της οποίας θα περάσει το νεογνό. Ο τοκετός στις πρωτότοκες διαρκεί πολύ περισσότερο από ότι στις δευτερότοκες ή πολύτοκες γυναίκες.

Πως εξελίσσεται ένας φυσιολογικός τοκετός;
Ο φυσιολογικός τοκετός παρουσιάζει 3 στάδια:

* 1ο στάδιο-διαστολή του τραχήλου: Αρχικά οι ρυθμικές συστολές της μήτρας προκαλούν τη σταδιακή διαστολή του τραχήλου της μήτρας κάτι που συνήθως διαρκεί αρκετές ώρες. Η ένταση και η συχνότητα των συστολών δεν είναι η ίδια συνεχώς. Αρχικά η ένταση των συστολών είναι χαμηλή, όπως επίσης και ο πόνος που αισθάνεται η γυναίκα. Η συχνότητα των συστολών είναι επίσης μικρή (περίπου 1 συστολή κάθε 5 με 7 λεπτά). Αυτό μπορεί να διαρκέσει περίπου 12 με 14 ώρες. Σταδιακά οι συστολές της μήτρας γίνονται ολοένα και συχνότερες και περισσότερο έντονες, ενώ αυτό έχει αποτέλεσμα την ταχύτερη διαστολή του τραχήλου.

Τελικά το 1ο στάδιο ολοκληρώνεται με την πλήρη διαστολή του τραχήλου της μήτρας και τη σταδιακή μετάβαση στο 2ο στάδιο που περιλαμβάνει την κάθοδο του εμβρύου.

* 2ο στάδιο-κάθοδος του εμβρύου: Το έμβρυο σε κάθε συστολή της μήτρας κατεβαίνει ολοένα και περισσότερο δια μέσω του τραχήλου της μήτρας. Η κάθοδος του εμβρύου μέσα στον κόλπο προκαλεί στην έγκυο έντονο αίσθημα εξώθησης. Η γυναίκα σε κάθε συστολή της μήτρας, δηλαδή σε κάθε πόνο (που τώρα εμφανίζεται κάθε 1 με 2 λεπτά) παρουσιάζει έντονη επιθυμία να σφιχτεί και να γεννήσει τελικά το έμβρυο. Το κεφαλάκι του εμβρύου καταλήγει τελικά στο άνοιγμα των χειλέων του αιδοίου. Με 1-2 εξωθήσεις της μητέρας κάτω από τις οδηγίες του ιατρού ή της μαίας γεννιέται το αρχικά το κεφάλι. Σε αυτήν την φάση μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιηθεί από τον ιατρό ή τη μαία περινεοτομή, κόβεται δηλαδή το δέρμα και οι υποκείμενοι ιστοί στο κατώτερο μέρος των χειλέων του αιδοίου. Στη συνέχεια θα γεννηθούν οι ώμοι του εμβρύου και τελικά όλο το νεογνό. Ο ιατρός ή η μαία θα απολινώσει και θα κόψει τον ομφάλιο λώρο και το νεογνό θα τοποθετηθεί σε ειδικό χώρο για την φροντίδα του.
* 3ο στάδιο-έξοδος του πλακούντα: Λίγο μετά τον τοκετό του νεογνού η μήτρα πραγματοποιεί νέες συστολές, με αποτέλεσμα την έξοδο του πλακούντα και των διαφόρων υμένων που περιβάλλουν το έμβρυο όταν αυτό βρίσκεται μέσα στη μήτρα.

Όταν ολοκληρωθεί ο τοκετός, ο ιατρός θα ελέγξει την μήτρα και θα αποκαταστήσει με ράμματα τυχόν βλάβες και ρήξεις που υπάρχουν στον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο και το περίνεο της γυναίκας.

Συμβουλές για να μπορέσετε να ηρεμήσετε ένα μωρό που υποφέρει από κολικούς

Συμβουλές για να μπορέσετε να ηρεμήσετε ένα μωρό που υποφέρει από κολικούς



Το κλάμα ενός μωρού επιβάλλει μεγάλες απαιτήσεις στους γονείς του. Όταν ένα μωρό κλαίει, οι γονείς του συχνά αισθάνονται αβεβαιότητα, απογοήτευση, εγκατάλειψη, ενοχή, θλίψη, εξάντληση, δυσαρέσκεια και θυμό.

Οι περισσότεροι από εμάς έχουν βιώσει αυτή την κατάσταση κατά την οποία το μωρό υποφέρει από κολικό. Είναι η κατάσταση εκείνη που το μωρό δεν σταματάει να κλέει και οι γονείς δεν ξέρουν τι να κάνουν.

Οι γιατροί ορίζουν τους κολικούς ως κλάμα που διαρκεί πάνω από 3 ώρες την ημέρα, για τρεις φορές την εβδομάδα. Μπορεί να επηρεάσει έως και 20% των νεογέννητων, και να φέρει τους γονείς τους σε άσχημη ψυχολογική κατασταση. Ευτυχώς, πολλοί γονείς γνωρίζουν πως να ανακουφίσουν το μωρό τους, ενώ κάποιοι άλλοι όχι.

Έαν είστε από τους γονείς που δεν ξέρετε να χειριστείτε αυτή την κατάσταση μπορείτε να δείτε τις παρακάτω συμβουλές:

Αν θηλάζετε, να αποφεύτετε ορισμένα τρόφιμα όπως: τα όσπρια τα γαλακτοκομικά, την καφεΐνη και  τη σοκολάτα. Αυτά,  μπορεί να προκαλέσουν κολικούς στο μωράκι σας.

Επίσης, βεβαιωθείτε ότι το μωρό σας είναι σωστά τοποθετημένο στο στήθος σας,  ώστε να μπορεί να λάβει αρκετό γάλα.

Για τα μωρά που δεν θηλάζουν, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το μπουκάλι έχει θερμανθεί σε θερμοκρασία σώματος.

Να δίνεται στο μωρό σας λιγότερη ποσότητα σε γάλα, σε πιο πολλές δόσεις. Έτσι   θα νιώσει ανακούφιση.

Δημιουργήστε ένα ήρεμο περιβάλλον για το μωρό σας με χαμηλό φωτιμό και ήρεμους ήχους.

Κάντε μια μικρή βόλτα με το μωράκι σας, έαν δεν είναι εύκολο να το βγάλετε έξω από το σπίτι, πάρτε το αγκαλιά και πηγαίνετε έστω σε κάποιο άλλο δωμάτιο του σπιτιού σας.

Το μασάζ με κυκλικές ή σε σχήμα «Π» κινήσεις στην κοιλίτσα του μωρού είναι πολύ αποτελεσματικό. Το βραδινό μπανάκι με λίγο πιο ζεστό νερό, πέρα από την καθαριότητα, συμβάλλει και στην καλύτερη χαλάρωση και ηρεμία του βρέφους.
Το φάσκιωμα του μωρού σε ζεστή πάνα αναφέρεται ότι μπορεί να βοηθήσει, με την προϋπόθεση ότι γίνεται ανεκτό από το βρέφος.
Ακόμη, σωστή τεχνική σίτισης, ώστε να μην καταπίνει αέρα, αλλά, και αν αυτό γίνεται, να δίνεται ο απαραίτητος χρόνος για το ρέψιμο του βρέφους.

Μιλήστε του γλυκά ακόμη κι αν είστε στα προθυρα νευρική κρίσης θα πρέπει να μιλήστε στο μωράκι σας με ήρεμο και γλυκό τρόπο κι έτσι θα ηρεμήσει το μικρό σας και στη συνέχεια κι εσείς.

Tέλος, ανάθεση της φροντίδας σε κάποιον άλλο, έστω και για λίγο, ιδιαίτερα αν έχετε φθάσει στα όρια ψυχικής και σωματικής εξάντλησης, δεν σας κάνει υποχρεωτικά άκαρδη μάνα. Ένα τρίτο πρόσωπο, με εμπειρία στην φροντίδα μωρών και μεγαλύτερη υπομονή, μπορεί να φανεί πολύτιμος σύμμαχος στη μάχη των κολικών.

Η φαρμακευτική αγωγή δεν έχει αποδειχθεί ότι βοηθάει και όπου επιχειρείται θα πρέπει να γίνεται πάντα μετά από σύσταση του θεράποντος ιατρού. Η σιμεθικόνη και οι προβιοτικές σταγόνες είναι τα πιο συνηθισμένα και σχετικά αθώα φάρμακα, ενώ σπασμολυτικά, όπως η σκοπολαμίνη, έχουν πολλές παρενέργειες. Κάποια βότανα και ροφήματα, όπως το χαμομήλι, ο μάραθος και άλλα, μπορούν να προσφέρουν μία παροδική ανακούφιση, αλλά και αυτά δεν θα πρέπει να χορηγούνται χωρίς τη συμβουλή του παιδιάτρου.

Πώς θα είμαστε σίγουροι ότι δεν πρόκειται για κάτι άλλο; Φυσικά, πριν αποφανθούμε ότι πρόκειται για κολικούς, είναι απαραίτητο να αποκλείσουμε κάποιες άλλες καταστάσεις, όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η δυσκοιλιότητα, η δυσανεξία στη λακτόζη, αλλά και σοβαρότερες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν παρατεταμένο κλάμα στο βρέφος, όπως η βουβωνοκήλη, ο εγκολεασμός, η ουρολοίμωξη, η ωτίτιδα, η αλλεργία σε πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλατος και άλλα. Συμπτώματα που συνοδεύουν τους κολικούς και θα μας ανησυχήσουν είναι ο πυρετός, ο εκρηκτικός εμετός, η διάρροια, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν βλέννες ή αίμα, η νωθρότητα, η ωχρότητα και η υποτονία του βρέφους.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνει εξέταση του μωρού που κλαίει από τον παιδίατρό του, αυτό  θεωρείται επιβεβλημένο πριν καταλήξουμε στη διάγνωση των κολικών.