ΕΜΒΟΛΙΟ BSG ΓΙΑ ΤΗ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ

 Εισαγωγή 

Το BCG είναι εδώ και 80 χρόνια το μόνο εμβόλιο που διαθέτουμε κατά της φυματίωσης. Σε πολλές χώρες του κόσμου τα βρέφη εμβολιάζονται σύμφωνα με τις οδηγίες του WHO, με αποτέλεσμα 100 εκατομμύρια παιδιά να εμβολιάζονται ετησίως και το ποσοστό κάλυψης να φτάνει παγκοσμίως το 80%. Ωστόσο οι έρευνες δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα του BCG ποικίλλει από 0 έως 80%. Μία πρόσφατη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων μίας προοπτικής μελέτης παρακολούθησης Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής και της Αλάσκας, αναφέρει ότι η μακροπρόθεσμη προστασία του BCG βρέθηκε στα επίπεδα του 52%.

Πού οφείλεται αυτή η διακύμανση της αποτελεσματικότητας του BCG; 

Επιδημιολογικά δεδομένα και έρευνες σε πειραματόζωα έχουν καταλήξει στις ακόλουθες αιτίες:

- γενετική διαφοροποίηση των στελεχών των διάφορων σκευασμάτων

- περιβαλλοντικοί παράγοντες

- γενετικές και διατροφικές διαφορές των διαφόρων πληθυσμών

Γενετική διαφοροποίηση των στελεχών των διάφορων σκευασμάτων

Η μελέτη του γονιδιώματος των διαφόρων στελεχών του BCG έδειξε ότι οι εξασθενημένοι μικροοργανισμοί έχουν απωλέσει σημαντικά γονίδια κατά τη διαδικασία της ανακαλλιέργειάς τους, γονίδια που υπάρχουν στο πατρικό στέλεχος του εμβολίου. Η απώλεια των γονιδίων οδηγεί σε απουσία (ESAT-6, CF-10, MPT64) ή μη έκφραση (MPB70, MPB83) σημαντικών πρωτεϊνών του μυκοβακτηριδίου. Αυτό οδηγεί σε μειωμένη ανοσοποιητική δύναμη.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Στις τροπικές χώρες η μειωμένη αποτελεσματικότητα του BCG μπορεί να οφείλεται στην επαφή του πληθυσμού με περιβαλλοντικά μυκοβακτηρίδια πριν τη χορήγηση του εμβολίου.

 Έρευνα για νέα εμβόλια 

Η μειωμένη αποτελεσματικότητα του BCG πυροδότησε την έρευνα για νέα αποτελεσματικότερα εμβόλια. Ήδη έχουν αναπτυχθεί 200 περίπου εμβόλια από διάφορες ερευνητικές ομάδες, και ορισμένα από αυτά έχουν φτάσει στο στάδιο των κλινικών δοκιμών. Τα εμβόλια αυτά ανήκουν σε διάφορες κατηγορίες:

- εμβόλια με ζώντα εξασθενημένα μυκοβακτηρίδια

- εμβόλια ανασυνδυασμένου BCG

- εμβόλια που βασίζονται σε φορείς, όπως ο ιός της δαμαλίτιδας (vaccinia)

- DNA εμβόλια

- εμβόλια με πρωτεΐνες ή συνδυασμένες (fusion) πρωτεΐνες σε νέα adjuvants

- εμβόλια με νεκρούς μικροοργανισμούς BCG και M.bovis

Εμβόλια με ζώντα εξασθενημένα μυκοβακτηρίδια

Πρόσφατα ένα στέλεχος μυκοβακτηριδίου με ελαττωματική λειτουργία των λιπιδίων του (Mtb drrC) αποδείχθηκε αποτελεσματικότερο του BCG σε πειράματα με ποντίκια. Ωστόσο χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να εξασφαλισθεί ότι δεν μπορεί να ανακτήσει η λοιμογόνο του δύναμη.

Ανασυνδυασμένο BCG

Γίνεται προσπάθεια εισαγωγής πρόσθετων αντιγράφων ορισμένων γονιδίων, ή επανεισαγωγής γονιδίων που έχουν χαθεί κατά τη διαδικασία εξασθένησης του BCG στελέχους. Το rBCG30 είναι ένα εμβόλιο αυτής της φιλοσοφίας, που υπερεκφράζει την κυρίως εκκρινόμενη πρωτεΐνη του μυκοβακτηριδίου μεγέθους 30KDa, και το 2004 μπήκε ήδη στην πρώτη φάση των κλινικών δοκιμών. Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν και άλλα υποψήφια εμβόλια υπό ανάπτυξη.

Εμβόλια που χρησμοποιούν τον ιό της δαμαλίτιδας ως φορέα

Ζώντες φορείς, όπως ο ιός της δαμαλίτιδας ή ανασυνδυασμένα στελέχη Salmonella, μπορούν να τροποποιηθούν κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να εκφράζουν πρωτεΐνες του μυκοβακτηριδίου. Ειδικότερο το MVA85A (ιός δαμαλίτιδας που εκφράζει το Ag85A) βρίσκεται ήδη στην πρώτη φάση των κλινικών δοκιμών και τα πρώτα αποτελέσματα είναι υποσχόμενα.

DNA εμβόλια Έχουν επίσης δοκιμαστεί DNA εμβόλια που περιέχουν πλασμίδια που κωδικοποιούν μυκοβακτηριδιακά αντιγόνα. Τέτοια αντιγόνα είναι αυτά της οικογένειας της μυκολιο-τρανσφεράσης (ομάδα Αg85) και οι πρωτεΐνες θερμικού shock 60, 65, 70. H αντιγονική δύναμή τους μπορεί να αυξηθεί με συγχορήγηση κυτοκινών ή με σύζευξη του DNA με διάφορα πρόσθετα (adjuvants). Ωστόσο τα εμβόλια της κατηγορίας αυτής φαίνεται ότι χρειάζονται σύζευξη με πρωτεΐνες για να παρέχουν ικανοποιητική προστασία.

Εμβόλια με πρωτεΐνες ή συνδυασμένες (fusion) πρωτεΐνες σε νέα adjuvants

Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν αρκετά υποψήφια εμβόλια. Ένα από αυτά, το Mtb72F (πρωτεΐνη που έχει προέλθει από τη σύντηξη - fusion - των Mtb32 και Mtb39 αντιγόνων) εισήλθε στο στάδιο των κλινικών δοκιμών το 2004.

Eμβόλια με νεκρούς μικροοργανισμούς BCG και M.bovis

Είναι γνωστό ότι το BCG πρέπει να επιβιώσει στον ξενιστή και να πολλαπλασιαστεί για να προσφέρει αποτελεσματική ανοσία. Γι'αυτό τα εμβόλια που περιέχουν νεκρούς μικροοργανισμούς δεν είναι αποτελεσματικά. Ωστόσο έχει φανεί ότι το BCG που έχει αδρανοποιηθεί με θέρμανση είναι εξίσου αποτελεσματικό αν συγχορηγηθεί με το πρόσθετο Eurocine L3 (TM). Παρόμοια αποτελεσματικότητα φαίνεται να έχουν και στελέχη M.bovis αδρανοποιημένα με φορμαλίνη.

Συμπεράσματα

Παρά την ευρεία χρήση του BCG, ο αριθμός των νέων περιπτώσεων φυματίωσης φαινεται να αυξάνεται. Είναι προφανές ότι το παρόν εμβόλιο δεν προστατεύει αποτελεσματικά τους ενήλικες. Εφόσον η χορήγηση BCG στα νεογνά προστατεύει τα βρέφη από την εμφάνιση διάσπαρτης φυματιωσης, ένα λογικό πρώτο βήμα θα ήταν η εισαγωγή ενός νέου εμβολίου ως αναμνηστικού. Η μεταβατική αυτή φάση θα βοηθήσει ιδιαίτερα τις χώρες με αυξημένη επίπτωση φυματιωσης.

http://www.pedtb.gr/maingr.php?i=2&j=9