ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΙΠΠΑΣΙΑ

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΙΠΠΑΣΙΑ

H αναπτυξιακή ιπποθεραπεία εφαρμόζεται όπως η κλασσική ιπποθεραπεία, αλλά ο θεραπευτής βοηθά το παιδί σε μια συγκεκριμένη θέση και μπορεί να βοηθήσει σε μεταφορά κίνησης εντός της θέσης. Ο βασικός στόχος είναι η επιτυχής μεταφορά κίνησης από την πλάτη του αλόγου στον ιππέα και η προσαρμοστικότητα του σε αυτήν την κίνηση. Ο ιππέας καθοδηγείται θεραπευτικά από την πλάτη του αλόγου και δεν προσπαθεί να επηρεάσει το άλογο με κανέναν τρόπο.

Παρατηρώντας κανείς ένα άλογο που προχωρά και πολύ περισσότερο όποιος κάθεται επάνω, του θα    διαπιστώσει, ότι η ράχη του αλόγου πραγματοποιεί εντελώς συγκεκριμένες ρυθμικές κινήσεις:

Υψηλά και χαμηλά, δηλαδή κατακόρυφα και κάθετα Οριζοντίως, με την έννοια μιας εναλλασσόμενης επιταχύνσεως και επιβραδύνσεως σε κάθε βήμα του αλόγου. Ταλαντώσεις προς τα αριστερά και δεξιά, καθώς τα καπούλια σε κάθε βήμα χαμηλώνουν ελαφρά προς τα αριστερά και δεξιά.

Έτσι δημιουργείται η κάπως «καμπυλωτή» κίνηση του κορμού του αλόγου.

Σε ένα άλογο μεσαίου μεγέθους αυτές οι τρισδιάστατες ταλαντώσεις της ράχης γίνονται περίπου 90-110 φορές το λεπτό. Αυτή η συχνότητα εξαρτάται από τον προσωπικό τύπο κινήσεως του αλόγου, όπως επίσης και από την ταχύτητα της βάδισής του.

Τοποθετώντας τον αναβάτη πάνω στο άλογο, χρησιμοποιώντας μια απαλή κουβέρτα, σε διάφορες θέσεις, ο αναβάτης δεν ελέγχει το άλογο αλλά επηρεάζεται

άμεσα από αυτό και ανταποκρίνεται στις κινήσεις του αλόγου. Η θερμότητα του αλόγου μέσω της κουβέρτας πιθανολογείται να βελτιώνει την κυκλοφορία, να μειώνει τον ανώμαλο μυϊκό τόνο και να χορηγεί χαλάρωση σε παιδιά με σπαστική εγκεφαλική παράλυση.

Παρόλο που η θεραπευτική ιππασία είναι παρόμοια με τη χρήση των θεραπειών που χρησιμοποιούνται στην κλινική, όπως τα μακριά μαξιλάρια (ρολό) ή οι μπάλες,

προσφέρει περισσότερη αισθητικοκινητική διέγερση και δέσμευση μεταξύ του αναβάτη και του αλόγου που δεν μπορεί να γίνει τεχνητά. Η θεραπευτική ιππασία χορηγεί τον αναβάτη που έχει ανικανότητα, με μια αισθητικοκινητική εμπειρία που συμβάλλει στην ανάπτυξη, την υποστήριξη, την αποκατάσταση και τον εμπλουτισμό διάφορων αισθητήριων και κινητήριων ικανοτήτων.

Παρόλαυτά η θεραπευτική ιππασία δεν αντικαθιστά μέρος της φυσιοθεραπείας,

αλλά είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που προσφέρει επιπρόσθετα οφέλη στα ήδη

αποκτημένα από τη φυσιοθεραπεία.

Οφέλη της θεραπευτικής ιππασίας

• Όφελος στην ισορροπία
• Όφελος στο στατικό έλεγχο
• Βελτίωση της αισθητικοκινητικής λειτουργίας
• Βελτίωση του οπτικοκινητικού συντονισμού
• Ανάπτυξηδεξιοτήτων
• Αύξηση της όρεξης
• Βελτίωση της πέψης
• Ανάπτυξη της ανεξαρτητοποίησης του ατόμου

Η ιπποθεραπεία έχει σαν αποτέλεσμα:

• Ανάπτυξη της λήψης ερεθισμάτων που οδηγεί στη βελτίωση της ενημερότητας του σώματος στο χώρο, της κίνησης του σώματος και της κατανομής του βάρους σώματος.
• Αύξηση της κινητοποίησης των αρθρώσεων, συγκεκριμένα γύρω και εσωτερικά της πυέλου, της σπονδυλικής στήλης και των ισχίων που συνεπάγεται και στις αρθρώσεις του αυχένα, των ώμων, των γονάτων, των αστραγάλων και του πέλματος.
• Βελτίωση της σταθερότητας των κεντρικών αρθρώσεων – Αναχαίτιση των σπαστικών προτύπων κίνησης, ειδικά στα κάτω άκρα.
• Επιμήκυνση, χαλάρωση και διάταση των μυών, νορμαλοποίηση του μυϊκού τόνου
• Βελτίωση του συντονισμού και των αντανακλαστικών.
• Βελτίωση της ισορροπίας και της εξισορρόπησης με το αιθουσαίο σύστημα του έσω αυτιού  διέγερση των εσωτερικών οργάνων, που οδηγεί στη βελτίωση των βασικών λειτουργιών του σώματος όπως το καρδιοαναπνευστικό σύστημα και την
• αναπνοή, την κύστη και το έντερο (το σύστημα που προσλαμβάνει και απομακρύνει ξένα σωματίδια από το αίμα). Τέτοια διέγερση μπορεί να οδηγήσει
• σε μεγαλύτερη συγκέντρωση και ετοιμότητα  διέγερση οπτικών ανταποκρίσεων στο νέο περιβάλλον και μεγαλύτερη εμπειρία της ταχύτητας της κίνησης.
• Εμπειρία ευρέων αγγιγμάτων – μερικά παιδιά με συγκεκριμένες ανικανότητες δεν τους αρέσει να αγγίζονται και η ιππασία μπορεί να βοηθήσει για να νορμαλοποιηθεί η ανεκτικότητά τους.
• Ευρεία εμπειρία ήχων και οσμών.
• Ανάπτυξη της πλευρικότητας.
• Βελτίωση του συντονισμού ματιού και χεριού.
• Βελτίωση της ανεκτικότητας στην άσκηση, της γενικής κινητικότητας και της αντοχής.
• Βελτίωση του λόγου, μέσω της υποκίνησης για εκπαίδευση και φροντίδα του αλόγου.
• Βελτίωση της ενημερότητας του εσωτερικού ερεθίσματος, που οδηγεί σε μεγαλύτερη ικανότητα για το σχεδιασμό της κίνησης και των γεγονότων που επακολουθούν.
• Βελτίωση της αυτό-υποκίνησης, της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης, μέσω προκλήσεων για αυτονομία.
• Η σωματική φροντίδα, οι συναισθηματικές ανάγκες, οι αντιδράσεις συμπεριφοράς των αλόγων και οι γενικές πληροφορίες για τα ζώα και την εξοχή μπορούν να χορηγήσουν μια εστία για όλων των ειδών μάθησης: το διάβασμα, τη γραφή, τα μαθηματικά και την ανάπτυξη νέων ικανοτήτων.

Ακόμη:

Το σχήμα του αλόγου προάγει την αύξηση της απαγωγής και της έξω στροφής των ισχίων που οδηγούν σε πιο σωστή θέση της λεκάνης και του ελέγχου του κορμού.

Μερικές από τις πιο κύριες αρχές και ικανότητες που αναπτύσσονται κατά τη σωματική αλληλεπίδραση μεταξύ του παιδιού και του αλόγου είναι:

• Εντόπιση του σώματος, καθώς το παιδί μαθαίνει την ανατομία του αλόγου Συσχέτιση σώματος, καθώς το παιδί μαθαίνει να σχετίζει το σώμα του αλόγου με το δικό του.
• Μυϊκή δύναμη, καθώς το παιδί αναπτύσσει την ικανότητα να χρησιμοποιήσει τους μύες του όταν ιππεύει.
• Υγεία και υγιεινή, καθώς το παιδί μαθαίνει να φροντίζει το άλογο.
• Κατευθυντικότητα, καθώς το παιδί μαθαίνει το αριστερά από το δεξιά.
• Προσανατολισμός ώρας, καθώς το παιδί μαθαίνει για την ώρα του φαγητού, την ώρα ξεκούρασης και την ώρα της ιππασίας.
• Προβλεπτικές αντιδράσεις, καθώς το παιδί μαθαίνει πώς το άλογο ανταποκρίνεται σε διαταγές

Αντενδείξεις

• Επιληψία.
• Ασθένεια του Scheuermann, όπου είναι προσβεβλημένη η σπονδυλική στήλη
• Σκολίωση με >30°.
• Μείωση της κίνησης των ισχίων ή σημειωμένη ασυμμετρία στην κίνηση των ισχίων καθώς εμποδίζει την επίτευξη κεντρικής θέσης στο άλογο Οδυνηρή δυσμορφία ισχίων ή υποελαστικότητα.
• Παθήσεις αίματος, λόγω πιθανότητας εσωτερικής αιμορραγίας μέσω χτυπημάτων, αν και σχετικές μελέτες δίνουν σαφείς πληροφορίες ότι το ποσοστό ατυχημάτων βρίσκεται κάτω από 1/1000, επομένως η πιθανότητα ατυχήματος σε περίπτωση που η θεραπευτική ιππασία εκτελείται από ειδικευμένους θεραπευτές είναι αμελητέα.
• Αλλεργία σε σκόνη του ιπποδρόμου και των τριχών του αλόγου.
• Οστεοπόρωση.
• Πρόσπτωση μεσοσπονδύλιου δίσκου.
• Οξεία κυστίτιδα.

Η σχέση της ψυχοκινητικής στην αναπτυξιακή θεραπευτική ιππασία.

Ένα θεμελιώδες μέρος της αναπτυξιακής θεραπευτικής ιππασίας είναι ο συνυπολογισμός και η προσαρμογή της θεραπευτικής φιλοσοφίας με τις θεραπευτικές μεθόδους της ψυχοκινητικής.

Η ψυχοκινητική είναι μια ψυχοιατρική ειδικότητα που αναπτύχθηκε στο τέλος του 1940 σαν ανταπόκριση στην ανάγκη να θεραπευθούν κινητικές διαταραχές που δεν προκλήθηκαν από επίκτητο νευρολογικό τραύμα ή βλάβη.

Πολλές θεραπευτικές εφαρμογές και φόρμες χρησιμοποιήθηκαν στο πεδίο της ψυχοκινητικής. Καθαρά αυτή η περιεκτική ειδικότητα, που ενοποιεί το συναίσθημα

με την ανάπτυξη της ομιλίας και την εμπειρία της κίνησης με την εκπαίδευση, μπορεί να εφαρμοστεί στο πεδίο της θεραπευτικής ιππασίας.

Τα ανθρώπινα όντα αντιμετωπίζουν τις ειδικές αλληλεπιδράσεις και τα αποτελέσματα της σκέψης, του συναισθήματος και της σωματικής επίδοσης.

Σύμφωνα με αυτή τη φιλοσοφία, η αναπτυξιακή θεραπευτική ιππασία καλλιεργεί τα

σωματικά, συναισθηματικά και γνωστικάπεδία του ατόμου από μια υψηλά ολοκληρωμένη όψη.  ίνει έμφαση στα συνδυασμένα αποτελέσματα του ειδικού θεραπευτικού αλόγου, στον ικανό θεραπευτή αναπτυξιακής θεραπείας και στη θεραπευτική ομάδα.

Η ψυχοκινητική αναγνωρίζει ότι οι σωματικές, συναισθηματικές και γνωστικές ικανότητες είναι όλες ευκρινή και αναγνωρίσιμα μέρη της ατομικότητας. Παρόλο που μπορεί να υπάρχουν βλάβες σε ένα ή σε όλα από αυτά τα πεδία, η φιλοσοφική θέση της ψυχοκινητικής συγκρατεί ότι η αίσθηση του ελέγχου ή της ενδυνάμωσης στη ζωή ενός ανθρώπου είναι κεντρικά στην υγεία. Για αυτό, το πεδίο απασχολεί υπεράριθμες εκλεκτικές θεραπευτικές τεχνικές και εκπαιδευτικές στρατηγικές, που οδηγούν την ανάγκη του ατόμου για έλεγχο και επιλογή. Επιτρέπει μια ποικιλία θεραπευτικών μονοπατιών που καλλιεργούν την αίσθηση αυτή και διευκολύνουν ευκαιρίες για την  έκφραση των ατόμων. Έτσι, η βλάβη σε κάθε πεδίο ερμηνεύεται σε όρους μιας βλάβης, στην ικανότητα των ατόμων να ανακατευθύνουν τις ζωές τους και τις σχέσεις τους με το ευρύ δίκτυο της οικογένειας, της κοινωνίας και της εργασίας.

Παράλληλα, η ψυχοκινητική θεραπεία με το άλογο πρέπει να συγκρατεί αυτήν τη

θεραπευτική φιλοσοφία. Πρέπει πάντα να είναι σε επαφή με ένα προστατευτικό, υποστηρικτικό σύστημα, μέσω του οποίου ο ασθενής μπορεί να επικοινωνήσει διαπροσωπικά με το θεραπευτή και το άλογο. Ένα θεραπευτικό περιβάλλον πρέπει να δημιουργηθεί, μέσα στο οποίο μπορούν να ξεκινούν, να εκφράζονται και να  εντείνονται οι σχέσεις εμπιστοσύνης, η αυτογνωσία και η ανακάλυψη του εαυτού

μας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Baker L., Learning Disabilities and Therapeutic Riding. NARHA, January 1996.
• Barwick S.(1986). Psychomotor Therapy. In Therapy through movement, edited by L.Burr. Nottingham, England: Nottingham Rehab Limited.
• Potter J.T., Evans J.W., Nolt Jr B.H.(1994), Therapeutic horseback riding.
• DePauw K.P.(1986), Horseback riding for individuals with disabilities.